تاکومتر چیست؟
تاکومتر یا دور سنج لیزری و تما مدل DT2268، ساخت کشور تایوان می باشد. خوب است بدانیم که واژه تاکومتر از ترکیب دو کلمه یونانی (tachos همان speed) به معنی سرعت و (metron همان measure) به معنی اندازه گیری درست شده است. اگرچه کلمات تاکومتر و سرعت سنج (speedometer) دارای معنای یکسان هستند: دستگاهی که سرعت را اندازه گیری میکند، ولی به طور قراردادی در خودروها، از تاکومتر برای تعیین دور موتور و از سرعت سنج برای سرعت خودرو استفاده میشود. در ماشین آلات و دستگاه ها، اندازه گیری سرعت چرخش شفت یا موتور بسیار مهم است تا ازآسیب به سیستم ها جلوگیری شده و بهره وری در آنها بالا رود. به همین منظور باید بدانیم ابزار سنجش سرعت موتور یا تاکومتر چیست؟ تاکومتر (tachometer) یا دور سنج (revolution-counter) ابزاری است که برای اندازه گیری سرعت چرخش شفت یا دیسک یک موتور یا انواع ماشین به کار می رود. یک تاکومتر تعداد دور موتور (چرخش های کامل) در هر دقیقه رادر یک نمایشگر عقربه دار آنالوگ یا دیجیتالی که قبلا کالیبره شده، نمایش میدهد. تعداد دور موتور در هر دقیقه با واحد RPM نشان داده میشود که مخفف revolutions per minute است. به همین دلیل به تاکومتر، RPM سنج یا (RPM gauge) هم میگویند.کاربرد تاکومتر :
تاکومترها بسته به نوعشان در وسایل و سیستم های متفاوتی به کار میروند.1- در خودرو
راننده باید سرعت دقیق چرخش شفت را بداند تا تنظیمات دنده وتنظیم مناسب برای شرایط خاص رانندگی را انتخاب کند. تاکومتر به کار رفته در اتومبیل ها، تعداد چرخش میل لنگ موتور را نشان میدهد. همچنین با داشتن نشانگرهای محدوده امن برای سرعت چرخش،به راننده در انتخاب دستی دنده مناسب برای حرکت کمک میکند. در تاکومترهای آنالوگ، سرعت بالای محدوده ایمن، با رنگ قرمز در صفحه مدرج مشخص شده است. استفاده طولانی مدت از موتورها در سرعت بالا (در حالت دستی نه اتوماتیک)، میتواند باعث مشکلات زیادی شود:- کاهش روانکاری
- افزایش گرما در سیستم (بیش از توان خنک کننده)
- آسیب بیش از حد و خرابی دائمی موتور
برای استعلام قیمت و خرید تاکومتر یا دور سنج روی لینک کلیک کنید.
2- در کامیون، تراکتور، هواپیما و سایر وسایل نقلیه
از تاکومترها برای سنجش سرعت موتور (دور موتور) استفاده می شود. در این وسائل، نمایشگرهای مربوط به سنجش تاکومتر، با سیستم های مورد استفاده در خودروهای شخصی تفاوت دارند.3- در سیستم های مربوط به قطارها و راه آهن
در تجهیزات مرتبط به قطارها، از پروب های سنجش سرعت و تاکومترها استفاده میشود. البته به این دلیل که چرخ های قطار و ریل ها بسیار صاف هستند و اصطکاک بین آنها کم است، در صورت لغزش یا سر خوردن چرخ ها روی ریل،امکان ایجاد خطا در تاکومتری و محاسبه چرخش چرخ ها بالا میرود. به منظور جبران این اشتباه، برای اندازه گیری سرعت، از سیستم های دیگری همراه با تاکومترها استفاده میشود.4- در ضبط صوت آنالوگ
تاکومتر مسئول اندازه گیری سرعت نوار صوتی (audiotape) است. بخش الکترونیکی ضبط صوت با دریافت سیگنال از تاکومتر، آن را با یک سیگنال مرجع مقایسه میکند تا اطمینان حاصل شود که نوار در سرعت مناسب پخش میشود. سرعت پخش تنظیم شده و درست در این سیستم ها بسیار مهم است زیرا گوش انسان به تغییر گام های صوتی حساس است.5- به طور کلی برای سنجش سرعت چرخش دیسک و شفت در موتورها
در فن ها، پمپ ها، چرخ دنده ها، ماشین آلات و همچنین در کنترل سرعت خطوط طولی مثل نوار نقاله، از تاکومترها استفاده میشود. کمپانی Testo آلمان یکی از تولید کنندگان تاکومتر سرعت دوران، سرعت خطی و تعداد دور اجسام دوار را می توان بوسیله دورسنج / تاکومتر / سرعت سنج اندازه گیری کرد. دورسنج ها با توجه به تماس به اجسام به دو دسته دورسنج تماسی و دورسنج غیرتماسی تقسیم میشوند، در صورتی که نتوان با جسم مورد نظر تماسی برقرار کرد, از دورسنج های غیر تماسی و در مواردی که بتوان تماس داشت از دورسنج های تماسی استفاده می شود.انواع تاکومتر و تاریخچه دورسنج ها
دورسنج ها به صورت آنالوگ و دیجیتال ساخته میشوند که مدل آنالوگ و کاملا مکانیکی آنها بسیار قدیمی است. امروزه مدل های دیجیتال در انواع مکانیکی و نوری، مادون قرمز ( که عمدتا با نام دورسنج لیزری شناخته میشود ) و مکانیکی-لیزری و مدل بسیار پیشرفته و دقیق تر به صورت پرتابل به بازار عرضه میشوند. البته دورسنج های آنالوگ و مکانیکی در خودرو های ایرانی که از تکنولوژی پایینی برخوردارند بسیار رایج است!!!دورسنج آنالوگ
دور سنج های آنالوگ قدیمی ترین مدلهای تاکومتر در جهان محسوب میشوند. اولین دورسنج برای اندازه گیری سرعت حرکت و توسط دانشمند آلمانی Dietrich Uhlhorn در سال 1817 بر اساس خاصیت گریز از مرکز ساخته شد، که در سال 1840 برای اندازه گیری سرعت و دور گردش چرخ های لوکوموتیو استفاده شد. این دور سنج ها در ادامه مسیر پیشرفت خود در خودرو های سبک و سنگین برای سنجش دور موتور ماشین ها به کار گرفته شدند که رفته رفته جای خود را به مدل های دیجیتالی دادند. دور سنج های آنالوگ بر اساس عملکرد چرخش یک شفت یا محور عمودی متصل به فنر سپس صفحه درجه بندی شده کار می کنند سرعت دوران، سرعت خطی و تعداد دور اجسام دوار را می توان بوسیله دورسنج / تاکومتر / سرعت سنج اندازه گیری کرد. دورسنج ها با توجه به تماس به اجسام به دو دسته دورسنج تماسی و دورسنج غیرتماسی تقسیم میشوند، در صورتی که نتوان با جسم مورد نظر تماسی برقرار کرد, از دورسنج های غیر تماسی و در مواردی که بتوان تماس داشت از دورسنج های تماسی استفاده می شود.دورسنج دیجیتال
تاکومتر های دیجیتال نوع جدید تر و پیشرفته تری از خانواده دور سنج ها محسوب میشوند که دارای مدار الکترونیکی برای اندازه گیری دقیق تر دور یا سرعت چرخش بر اساس واحد اندازه گیری RPM می باشد. این تاکومتر ها تجهیزاتی ابزار دقیق دارای پردازنده ، سنسور مادون قرمز (معروف به سنسور دورسنج) صفحه نمایش و… می باشند که به وسیله یک مدار به هم مرتبط می شوند. دورسنج (Tachometer) های دیجیتالی یا الکترونیکی عمدتا در انواع مکانیکی و نوری_لیزری ساخته می شوند که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.نتیجه گیری
تاکومتر یا دورسنج لیزری ابزاری است که برای اندازهگیری سرعت چرخش یک شیء یا موتور به کمک پرتوهای لیزر استفاده میشود. این دستگاه با استفاده از اصول فیزیکی نورپراکندگی لیزر، قادر به تعیین سرعت چرخشی شیء و نمایش آن در واحدهای مناسب مانند دور در دقیقه (RPM) یا هرتز (Hz) میباشد. تاکومترهای لیزری معمولاً برای اندازهگیری سرعت چرخش موتورها، فنها، شافتها و سایر وسایلی که نیاز به اندازهگیری دوران دارند، استفاده میشوند. هلدینگ تجهیزات آزمایشگاهی و تحقیقاتی KTG یکی از معتبرترین برندهای عرضه کننده لوازم، ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی است.سوالات متداول
برای کار با یک تاکومتر یا دورسنج، مراحل زیر را دنبال کنید:
آمادهسازی تاکومتر:
ابتدا از تاکومتر خود مطمئن شوید که باطری یا منبع تغذیه آن به درستی نصب و شارژ شده باشد.
موقعیتدهی تاکومتر:
تاکومتر را در موقعیت مناسبی نسبت به شیء یا موتوری که میخواهید سرعت چرخش آن را اندازهگیری کنید، قرار دهید. معمولاً باید در نزدیکی شفت یا بخشی از وسیله باشد که دوران دارد.
انجام تنظیمات:
تاکومتر ممکن است دارای دکمهها یا منوی تنظیمات باشد. برای انتخاب واحد اندازهگیری مورد نظر (معمولاً RPM) و تنظیمات دیگر، دستورالعمل دستگاه را دنبال کنید.
اندازهگیری سرعت چرخش:
با استفاده از تاکومتر، به دقت به شیء یا موتور نگاه کنید و دکمهی مورد نظر برای شروع اندازهگیری را فشار دهید.
خواندن نتایج:
سرعت چرخش شیء به واحد انتخاب شده (معمولاً RPM) روی نمایشگر تاکومتر نمایش داده خواهد شد. نتایج را با دقت خوانده و ثبت کنید.
پایان کار:
پس از انجام اندازهگیری، دستگاه تاکومتر را خاموش کرده و اگر نیاز دارید، نتایج را ثبت یا گزارش دهید.
تاکومترها میتوانند در اندازهگیری سرعت چرخش موتورها، فنها، شافتها و سایر وسایل دوران دار بسیار مفید باشند.
تاکومتر یک دستگاه اندازهگیری است که به کمک آن میتوان سرعت چرخش یک موتور، موشنگر، یا دستگاه مکانیکی دیگر را اندازهگیری کرد. کاربردهای تاکومتر عبارتند از:
در خودروها: تاکومتر در خودروها به عنوان یک سنسور برای نمایش سرعت چرخش موتور و محاسبه تاخیر در تعویض دندهها و یا اندازهگیری عملکرد موتور مورد استفاده قرار میگیرد.
در ماشینآلات صنعتی: تاکومترها در ماشینآلات صنعتی برای نظارت بر سرعت چرخش موتورها و دستگاههای مکانیکی مورد استفاده قرار میگیرند.
در هواپیماها: تاکومترها در هواپیماها جهت اندازهگیری سرعت چرخش موتورها و همچنین نمایش اطلاعات مهم مانند RPM (دور در دقیقه) مورد استفاده قرار میگیرند. در دستگاههای پزشکی: در برخی دستگاههای پزشکی نیز تاکومترها استفاده میشوند، مثلاً در دستگاههای سانتریفیوژ برای اندازهگیری سرعت چرخش نمونههای آزمایشی. در ابزارهای دقیق: تاکومترها به عنوان ابزارهای دقیق در آزمایشگاهها و محیطهای پژوهشی مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی، تاکومترها در هر جا که نیاز به اندازهگیری سرعت چرخش یک موتور یا دستگاه دیگر وجود داشته باشد، مورد استفاده قرار میگیرند.
تاکومترها به شما کمک میکنند تا سرعت چرخش یک موتور یا ماشین را اندازهگیری کنید.
نوع تاکومتر: تاکومترها به دو نوع دیجیتال و آنالوگ وجود دارند. برای دقت بیشتر، تاکومترهای دیجیتال را ترجیح دهید.
دامنه اندازهگیری: مطمئن شوید که تاکومتر دامنه اندازهگیری مناسبی برای نیازهای شما دارد. انتخاب کنید که آیا نیاز به اندازهگیری سرعت پایین، متوسط یا بالا دارید.
واحدهای اندازهگیری: بررسی کنید که تاکومتر قادر به اندازهگیری واحدهای مورد نظر شما (مثلاً دور در دقیقه یا دور در ثانیه) است یا خیر.
دقت: دقت تاکومتر بسیار مهم است. تاکومترهای با دقت بالاتر عملکرد بهتری دارند. قابلیتهای اضافی: برخی تاکومترها دارای ویژگیهای اضافی مانند ذخیره دادهها، نورپردازی، و توانایی اتصال به کامپیوتر هستند. بررسی کنید که آیا این ویژگیها برای شما مفید هستند یا خیر.
قیمت: قیمت تاکومترها متناسب با ویژگیها و کیفیت آنها است. بودجه خود را در نظر بگیرید و تاکومتری انتخاب کنید که به نسبت کیفیت خوبی داشته باشد.