پتانسیومتر

پتانسیومتر توانایی کنترل ولتاژ،است و  از جمله مهم ترین مسایلی است که در طراحی مدارها و سیستم های الکتریکی باید به آن توجه کرد.

انواع پتانسیومتر

پتانسیومتر ها بر اساس توصیف ویژگی های الکتریکی شان دو نوع اصلی دارند :

1- خطی (linear taper potentiometer)

پتانسیومتر خطی دارای یک المان مقاومت با مقطع ثابت است، در نتیجه مقاومت بین وایپر و یکی از پایانه ها متناسب با فاصله بین آن هاست. پتانسیومتر خطی، هنگامی استفاده می شود که نسبت تقسیم مقاومت متناسب با زاویه چرخش محور (یا موقعیت لغزنده) باشد.

به عنوان مثال از این پتانسیومتر در کنترلرهای تنظیم کننده مرکز تصویر در اسیلوسکوپ اشعه کاتدی آنالوگ استفاده می شود.

 لگاریتمی (logarithmic taper potentiometer)

پتانسیومتر لگاریتمی دارای یک بایاس مشخص در المان مقاومت است. به این معنی که اگر پیچ متصل به وایپر یا (slider) در وسط یک دور کامل باشد ولی مقدار مقاومت نصف کل مقدار آن نیست. در واقع المان مقاومت به صورتی طراحی شده که عملکردی لگاریتمی داشته باشد.

در یک پتانسیومتر لگاریتمی المان مقاومت از ماده ای ساخته شده که مقاومت آن از یک سمت تا سمت دیگر متفاوت است. این ویژگی باعث می شود که ولتاژ خروجی تابعی لگاریتمی از موقعیت اتصال لغزنده (slider) باشد.

این نوع پتانسیومتر غالبا کاربرد صنعتی نداشته و بیشتر در تجهیزات صوتی برای کنترل صدا استفاده می شود. در پتانسیومتر خطی رابطه دقیق و خطی بین مقاومت و چرخش پیچ یا موقعیت اتصال لغزنده (slider) وجود دارد.

در حالی که در پتانسیومتر لگاریتمی، متناسب با کم و زیاد کردن پیج، تغییر مقاومت خطی نیست و به صورت منحنی وار صورت می گیرد.

درک انسان ها از میزان حجم صوتی به صورت لگاریتمی بوده و این تغییرات متناسب با همین شرایط طراحی شده است.

کاربرد

در مورد کاربردهای این دستگاه باید به این نکات  توجه شود :

• پتانسیومترها به ندرت برای کنترل مقادیر قابل توجه توان (بیش از یک وات و یا بیشتر) به کار می روند.

• غالبا برای تنظیم سطح سیگنال های آنالوگ مورد استفاده قرار می گیرند (مثلا برای کنترل ولوم صدا در تجهیزات صوتی).

• از پتانسیومترها به عنوان کنترلر ورودی ها در مدارهای الکترونیکی استفاده می شود (مثلا در دیمرهای تنظیم شدت نور).